Het bestuur van Arent thoe Boecop en met name Willem van Norel krijgen de laatste weken heel veel positieve reacties binnen op het Herdenkingsboek over de oorlog.
De laatste twee weken staat herdenkingsboek bij de Elburger Boekhandel op nummer 2 staat in de Boeken Top 10. Ook in ’t Harde doet het herdenkingsboek het goed als Boek van de Maand bij boekhandel Marsman. Maar niet alleen binnen de eigen gemeente wordt het boek goed ontvangen, ook daarbuiten en in alle lagen van de bevolking klinken opgetogen geluiden. Een kleine bloemlezing:
In Leiden werd het boek enthousiast ontvangen door Prof. dr. Hans Blom, historicus en voormalig directeur van het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD). Hij reageerde uitbundig:
‘Wat een schitterend verzorgd boek. Jullie weten van uitgeven in Elburg!’, zo stak hij van wal, en vervolgde: ‘Interessant bij toeval ook het verhaal van Atie Visser tegen te komen, dat hier in Leiden veel commotie gaf een paar jaar geleden toe ze ‘uit de box’ kwam met die bekentenis.’ Tot slot vermeldt Hans dat het boek ‘een ereplaats krijgt naast het vorige prachtboek over Elburg’ dat hij bezit.
Zo klom ook Gerrit Jan Wolffensperger uit Amsterdam in de spreekwoordelijke pen om ons te laten weten dat hij erg verguld was met het boek en het aandeel daarin over zijn vader:
‘Het bijzondere van je boek is dat het de oorlog beschrijft op micro-niveau’. Wolffensperger legt het accent op de ‘individuele mensen in de oorlog, met hun achtergrond en belevenissen.’ Hij is ontroerd door de passage over zijn vader: ‘Niet alleen mijn eigen vader, Gerrit Jan van der Veen, was dapper in de oorlog, maar ook mijn tweede vader, laat hij weten.
Het doorgeven van de oorlogsverhalen raakt mensen. Het maakt de tongen los, het zet mensen ertoe aan om erover in gesprek te komen of om persoonlijke verhalen, die soms diep weggestopt waren, te delen.
Robert Sylvain Kahn was tijdens de periode 1942-1945 met zijn Joodse ouders en zuster Rose-Mary ondergedoken bij de familie Van Zeeburg op de boerderij Soppenhof (Veldweg) te Doornspijk.
Robert S. Kahn was directeur van het bekende modehuis Hirsch en Cie (op het Leidscheplein te Amsterdam), waarvan zijn vader René Kahn ook directeur was geweest. Robert S. Kahn is inmiddels 98 jaar oud en nog zeer scherp van geest. Enkele maanden geleden was hij nog bij de familie Van Zeeburg aan de Veldweg in Doornspijk op bezoek om zijn kleinzoon de onderduikplek te laten zien.
Op zaterdag 18 april 2020 gaf hij zijn reactie op het herdenkingsboek:
‘Het is een geweldig boek. Het is mij wel drie bedankbrieven waard. Fantastisch dat jullie deze verhalen door middel van dit schitterende boek doorgeven aan zovele scholieren. Ik moet nog vaak aan die tijd in Doornspijk denken. Ik hoop je nog eens te ontmoeten, wellicht op de uitgestelde presentatieavond later in het jaar.’
Hans Peeper uit Amstelveen is een goede bekende van Willem van Norel. Hij is meerdere keren in Elburg geweest en trad in januari 2020 nog op als gastspreker in Kamp Westerbork voor de leerlingen van het Nuborgh College Lambert Franckens. Hans heeft als 6-jarig jongetje met zijn vader Bergen Belsen overleefd.
‘Ik heb het boek al even doorgebladerd en o.a. het voorwoord van Jan Terlouw gelezen’, zegt Hans, na uitgebreide dankzegging voor het ontvangen boek. ‘Ook is me opgevallen hoe je de gebeurtenissen in Elburg in een breder perspectief plaatst’, gaat Hans verder, en vervolgt: ‘Het boek leest makkelijk door het boeiende van alle persoonlijke verhalen, triest dat de achtergrond zo vreselijk was.’
Gerdi Verbeet is oud-voorzitter van de Tweede Kamer en momenteel voorzitter van het Nationaal Comité 4 en 5 mei. In een warme brief schreef ze aan Willem:
‘Ik heb er vanmiddag direct urenlang in zitten lezen. Zeer de moeite waard! Geweldig dat niet alleen de leden van de historische vereniging, maar ook de 2700 leerlingen van groep 7 en 8 en van het voortgezet onderwijs dit boek ontvangen als herinnering aan de Tweede Wereldoorlog, een periode die voor de meeste Nederlanders ook 75 jaar na de bevrijding nog steeds een moreel ijkpunt vormt’. Ze besluit met de woorden: ‘Laten we hopen dat deze corona‑crisis ons ook iets terugbrengt van de saamhorigheid en moed in de oorlog.’
Ook van Rozette Kats uit Amsterdam, voormalig begeleidster van Jules Schelvis (1921-2016) kreeg Willem een warme brief. Ze schrijft onder andere:
‘Een geschenk van grote waarde, waarmee ik heel blij ben. Het ziet er fantastisch uit, is heel mooi vorm gegeven (compliment voor Annet!)’, schrijft Rozette. ‘Wel zag ik al dat je in je nawoord nog even aan Jules refereerde, wat mij natuurlijk heel erg goed deed. Juist gisteren was het precies vier jaar geleden dat hij voorgoed de ogen sloot. Jij hebt op deze manier in ieder geval nog eens extra een geweldige bijdrage geleverd aan Jules’ opdracht om de verhalen door te vertellen’, besluit Rozette, die onlangs nog in Herinneringskamp Westerbork een ooggetuigenlezing hield voor de leerlingen van havo-3 van het Nuborgh College Lambert Franckens.
Ook Ad van Liempt schreef een enthousiaste reactie:
‘Het is een indrukwekkend werk geworden. Wat ziet het er schitterend uit, wat is het enorm rijk geïllustreerd en vooral: wat een geweldige research ligt eraan ten grondslag! Al die persoonlijke ervaringen, van verzetsmensen, joodse slachtoffers en onderduikers, NSB’ers, bestuurders, onderduikgevers – ik denk niet dat er een gemeente in Nederland is waarvan de bezettingsperiode zo grondig en gedetailleerd is onderzocht en beschreven’. En hij vervolgt: ‘Het past ook heel goed in de belangrijkste trend in de historiografie over de oorlog: het accent komt steeds meer op het lokale en op het persoonlijke. Daardoor blijft de geschiedenis levendig, daarmee kun je ook de jonge generaties boeien’, en neemt volgens eigen zeggen ‘zijn hoed zelfs eerbiedig af’.
Henk van Leeuwen uit Nijverdal schreef in een reactie aan Willem:
’Ik heb het herdenkingsboek al grotendeels gelezen en ben erg onder de indruk van de inhoud. Het is een bijzonder boek, veelomvattend en zeer lezenswaard. Ik ben onder de indruk van wat mensen meegemaakt hebben en onder welke afschuwelijke omstandigheden. Dat er gerelateerd aan zo’n betrekkelijk kleine omgeving zoveel gebeurd is en vooral sinds medio 1944, trof me sterk.
Hartelijk dank voor al het werk dat het redactieteam en vooral jij daaraan besteed hebben. Ook de lay-out is smaakvol.’
Aartje Spaan-Polinder uit ’t Harde is zeer verguld met het boek:
’Ik zit vrijwel iedere dag in het boek te lezen. Ik herken heel veel. Het in brand steken van de boerderij van de familie Van Os zie ik nog zo voor me. Vaak zit ik ’s avonds tot na elf uur in het boek te lezen. Het is een prachtig, waardvol boek geworden.’
Oud-penningmeester Chris Hengeveld gaf de volgende reactie:
’Het resultaat van jouw drukke periode mag er zijn: een schitterend herdenkingsboek over de Tweede Wereldoorlog. Mijn complimenten!! Het is ook mooi dat de schooljeugd dit boek krijgt: de Tweede Wereldoorlog is een periode die wij nooit mogen vergeten. Wij niet, maar ook de generaties na ons niet. Voor mij was de Tweede Wereldoorlog in Elburg toch een beetje een onbekend gebied.
Iedereen die ik spreek is onder de indruk van dit boek. Vol trots (ik voel mij nog steeds een AtB-er) zeg ik dan dat het schrijven van een dergelijk boek bij jou (en uiteraard ook jouw team) in vertrouwde handen is. Het blijkt maar weer eens hoe belangrijk jij bent voor Arent thoe Boecop. Ik hoop dat iedereen dit inziet. De kerkdienst in de Grote Kerk van gistermorgen (19 april 2020) was door dominee Mensink geheel in het teken van de bevrijding van Elburg gesteld. Een mooie dienst!’
Op 5 april kreeg Willem een prachtige kaart van de acteur, schilder en televisiemaker Jeroen Krabbé uit Amsterdam. Hij schreef:
’Beste Willem, Ik heb vanmorgen je boek eens goed bekeken. Prachtig, wat heb je daar een werk inzitten. Ik ben er zeer van onder de indruk. Gefeliciteerd met zo’n mooi boek. Heel erg attent dat je aan me dacht.’
Op 14 april reageerde een neef van Willem, Leo Knol uit Ermelo, met de volgende woorden:
’Wat een geweldig herdenkingsboek over Elburg en omstreken in oorlogstijd. Het is een prachtig mooi lees- en kijkboek geworden. Wat heb je daar een tijd en werk in gestoken. Mooi die oude foto’s en voor mij is er zoveel herkenning zowel van foto’s als van mensen.
Mooi ook de foto van de boerderij in de Stoopschaar en je vader en de andere familie. Zelfs de dominee die mij doopte (dominee Gruppen) en zijn gezin staan erin.
Coby heeft de komende tijd geen kind aan mij, want voor mij is er veel plezier en herinnering aan Elburg. Dank voor jou vele werk.’
Nederlands Dagblad
Ook het Nederlands Dagblad besteedt uitgebreid aandacht aan het boek Elburg en omstreken in oorlogstijd.
Via de link kunt u op hun pagina inloggen: https://www.nd.nl/cultuur/boeken/968005/een-bruisende-stroom-van-oorlogsboeken
Tenslotte
Nog iedere dag stromen de reacties binnen. En ook het aantal nieuwe leden groeit gestaag. Daarnaast doneren heel veel mensen uit waardering een gift. Het bestuur van Arent thoe Boecop is heel blij met deze geweldige steun!