Met twee volle bussen reisde een groot aantal leden van oudheidkundige vereniging Arent thoe Boecop op zaterdag 26 oktober in alle vroegte af voor een bezoek aan de voormalige concentratiekampen Bergen-Belsen en Neuengamme. Bij aankomst in Bergen-Belsen werd de grote groep verdeeld over de gidsen Gert en Willem van Norel. Het bezoekerscentrum en een indrukwekkende wandeling langs diverse monumenten in het kamp maakten op de deelnemers diepe indruk. Met name de nog zichtbare plekken van de massagraven waren voor de deelnemers bijzonder confronterend. Persoonlijke verhalen over Anne en Margot Frank, Ischa Meijer, Abel Herzberg en Chaim Herzog werden afgewisseld met bijzonderheden over de geschiedenis van dit gruwelijke kamp. Ook het verhaal over de Elburgse joodse onderwijzeres Anna Schapira (1912-1997), die Bergen-Belsen uiteindelijk wist te overleven, werd op het kampterrein verteld. De in Elburg geboren Jacob de Lange (1901-1945) stierf echter op 3 februari 1945 in Bergen-Belsen door totale uitputting. In het zeer gedegen opgezette documentatiecentrum is de geschiedenis van het kamp en de bewoners helder in beeld gebracht.
In de middaguren werd de reis voortgezet richting Neuengamme. Naar dit voormalige gevangenkamp werd in het laatste oorlogsjaar een twintigtal inwoners van de voormalige gemeenten Doornspijk en Elburg gedeporteerd. Vrijwel niemand van hen wist de ontberingen van dit kamp te overleven.
De rondleiding in Neuengamme begon met een bezoek aan de gedachtenisruimte, waar de namen van bijna 24.000 slachtoffers op banieren zichtbaar zijn gemaakt. Daarna volgde onder leiding van de gebroeders Van Norel een rondwandeling door het kamp, waarbij aangrijpende verhalen werden verteld bij onder andere de appelplaats, het crematorium, de treinwagon, de strafbarak, de werkplaatsen en de voormalige steenfabriek. En ook in dit kamp werd een bezoek gebracht aan de informatieve tentoonstellingsruimte.
Het bezoek aan Neuengamme werd afgesloten met een herdenkingsceremonie bij het gedenkmonument waarbij de namen werden gelezen van de Elburger en Doornspijker slachtoffers. Na twee minuten stilte werden door enkele nabestaanden bloemen gelegd. Zo legde Herman Spek met zijn beide zoons bloemen voor hun op 9 maart 1945 omgekomen vader en opa Leo Spek.
Om 18.00 uur werd de (lange) terugreis naar Elburg ondernomen, onderweg onderbroken door een goedverzorgde warme maaltijd. Daarmee kwam een einde aan een zeer indrukwekkende dag, waarbij de verhalen en indrukken bij de deelnemers een grote impact achterlieten.
LIJST MET SLACHTOFFERS IN DE DUITSE CONCENTRATIEKAMPEN
Elburg
Hendrik van Driesten 18-08-1920 18-11-1944 Husum
Aart Kruithof 21-09-1918 30-04-1945 Wöbbelin
Jacob de Lange 13-01-1901 03-02-1945 Bergen-Belsen
Willem Frederik Maat 10-03-1916 01-11-1944 Neuengamme
Leonard Spek 21-03-1901 09-03-1945 Soest
Gerrit Westerink 21-01-1915 17-12-1944 Neuengamme
Doornspijk
Gerrit Berghorst 22-10-1919 02-04-1945 Zöschen
Johannes Brouwer 02-04-1920 02-04-1945 Wöbbelin
Willem Pater 15-03-1909 11-04-1945 Wöbbelin
Johan de Reuver 29-12-1920 20-02-1945 Neuengamme
Gerard van Putten 20-04-1925 08-04-1945 Neuengamme
Eibert Spaan 22-08-1893 06-06-1945 ’t Harde
Willem Spaan 06-05-1919 22-03-1945 Wöbbelin
Gerrit Jan van der Veen 09-12-1923 24-04-1945 Sandbostel
Beert Vlieger 07-11-1921 03-03-1945 Wöbbelin
Diesmer Vlieger 30-08-1902 24-04-1945 Sandbostel
Hendrik Vlieger 31-08-1920 03-03-1945 Neuengamme
Teunis Vlieger 29-11-1926 30-04-1945 Wöbbelin
Willem Vlieger 25-05-1917 24-04-1945 Sandbostel
Bijgaande foto’s zijn gemaakt door Hanneke Klijnstra, Annemiek Veldkamp en Liesbeth ten Have, waarvoor hartelijk dank.
