De lezing die de oudheidkundige vereniging Arent thoe Boecop op woensdagavond 31 oktober organiseerde in ‘t Huiken in Elburg is druk bezocht. Ongeveer 250 bezoekers, waaronder 90 HAVO-4 leerlingen van het Nuborgh College Lambert Franckens, luisterden met grote interesse naar het verhaal over de bekende stakingen die er tijdens de Tweede Wereldoorlog in Nederland hebben plaats gevonden.
Ad van Liempt begon zijn lezing met het niet zo bekende verhaal over de Anjerrevolutie van 29 juni 1940. Op de verjaardag van prins Bernhard (Nederland was op dat moment ongeveer zes weken bezet) uitte de Nederlandse bevolking op vrij grote schaal haar afkeer van de nazi’s door demonstratief een witte anjer (of in sommige streken een oranje Afrikaantje) op de kleding te dragen. Daarmee werd de band tussen het Nederlandse volk en het Huis van Oranje duidelijk gedemonstreerd.
Na deze introductie ging Ad Van Liempt uitgebreid in op de drie bekende stakingen tijdens de oorlog.
De eerste keer dat arbeiders massaal het werk neerlegden was de Februaristaking van eind februari 1941. Het was vooral een protest tegen het oppakken van 425 jonge, joodse Amsterdammers in een periode dat de maatschappelijke onrust in de hoofdstad snel groeide. De staking werd hard neergeslagen. Van de 425 mannen overleefde uiteindelijk slechts één persoon de verschrikkingen van het concentratiekamp Mauthausen.
Ruim twee jaar later (eind april, begin mei 1943) brak de april-meistaking uit. Aanleiding was het besluit van de bezetter om honderdduizenden Nederlandse mannen, die in 1940 gedemobiliseerd waren, terug te roepen in krijgsgevangenschap om ze in Duitsland te werk te stellen. De staking was massaal en bestreek het hele land, behalve de grote steden in het westen. Het antwoord van de bezetter was meedogenloos, er vielen ongeveer 175 doden onder stakers en omstanders.
In september 1944 brak de spoorwegstaking uit. Hiertoe werd opgeroepen door de Nederlandse regering in Londen, toen de geallieerden de operatie Market Garden inzetten. Het was de bedoeling dat de staking ertoe zou bijdragen dat de oorlog snel afgelopen zou zijn, maar dat was niet het geval. De treinen hebben acht maanden niet gereden..
Aan het eind van zijn lezing vatte Ad van Liempt de betekenis van de drie stakingen nog samen. Op een duidelijke manier zette hij de overeenkomsten en verschillen van die drie stakingen nog een op een rijtje.
Na de pauze was er nog gelegenheid tot het stellen van vragen. Judy Montizaan (leerling uit HAVO-5) vroeg Ad van Liempt onder andere over zijn onderzoek naar kampcommandant Albert Gemmeker, die tijdens de oorlog de baas was in Kamp Westerbork. In mei 2019 zal dit nieuwe boek van Ad van Liempt worden gepresenteerd.
Tijdens de pauze en na afloop signeerde Ad van Liempt zijn boeken voor de geïnteresseerde bezoekers.
